Achillespeesklachten
Door overbelasting of degeneratie van weefsel
Achillespeesklachten
De pees die de kuitspieren aan het hielbeen bevestigt wordt de achillespees genoemd. Om de achillespees heen zit een soort vlies, dat zich tussen de huid en de pees bevindt. Dit vlies beschermt de achillespees tegen wrijving en drukkrachten.Op deze pees komen bij het lopen en sporten enorme krachten te staan. De achillespees is dan ook de grootste pees in het menselijk lichaam. Een ontsteking van de achillespees komt vaak voor.
Oorzaken
Een pijnlijke achillespees kan verschillende dingen betekenen:
• de achillespees zelf is aangedaan
• het vlies (paretenon) om de pees is ontstoken
• de aanhechting van de achillespees aan het hielbeen is ontstoken
Deze problemen zijn niet altijd heel goed van elkaar te onderscheiden, en komen soms ook tegelijkertijd voor.
We kunnen grofweg 2 grote patientgroepen onderscheiden:
– een eerste groep zijn jonge sportieve patiënten die hinder ondervinden, vaak in de periode dat ze hun sportactiviteiten opbouwen: bv bij beginnen met tennissen of bij het opbouwen van hun trainingsarbeid. De ontsteking zit hier vooral in het vlies rond de pees (het paratenon). De pees zelf vertoont geen echte problemen en dit is een duidelijk overbelastingsletsel.
– een tweede groep patiënten is eerder van middelbare leeftijd en ondervindt hinder bij matige sportactiviteiten, of zelfs in het dagelijkse leven. Bij deze patiënten staat leeftijdgebonden slijtage van de pees zelf op de voorgrond. Doordat een pees van nature veel minder goed doorbloed is dan spieren duurt het herstelproces langer en verloopt dit vaak moeizamer.
Naast overbelasting of veroudering van het peesweefsel zijn er andere factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een ontsteking van de achillespees:
• standsafwijking van de enkel en voet
• relatief korte kuitspieren
• diabetes
• overgewicht
Symptomen
De klachten verschillen, afhankelijk van wat er precies aan de hand is met de achillespees.
De achillespees is ontstoken
Vaak beginnen de klachten met een stijf gevoel in de voeten rondom de achillespees. Deze stijfheid wordt in de ochtend bij het opstaan gevoeld en de eerste stappen uit bed kunnen erg moeizaam zijn. Daarnaast ervaart men wat pijn na het sporten, deze pijn kan aanvoelen alsof de voet ontstoken is. De pijn in de achillespees concentreert zich meestal enkele centimeters boven de hiel. In dit stadium verdwijnen de klachten vaak vanzelf na rust. In ernstige gevallen is de pijn continue aanwezig en verdwijnt deze ook in rust niet meer. Er kan dan sprake zijn van een chronische achillespeesontsteking. De achillespees is dan vaak (erg) verdikt. Men voelt de pijn wanneer men in de pees knijpt en wanneer men de voet beweegt.
Het vlies om de pees is ontstoken
Een peesvliesontsteking kan vrij plotseling ontstaan, vaak na overtraining. De pees kan een knisperend gevoel geven wanneer men de pees beweegt. Deze klachten duren meestal twee tot zes weken.
De aanhechting van de pees is ontstoken
Bij een ontsteking bij de aanhechting van de achillespees zit de pijn precies in het midden van de hiel, waar de pees aan het hielbeen hecht. Die plek is dan pijnlijk als je erop drukt en kan ook dik worden. De pijn is erger na inspanning en er is vaak sprake van ochtendstijfheid en startpijn. De voet kan niet goed omhoog worden bewogen. Bij een ontstoken aanhechting kunnen er verkalkingen ontstaan in de beschadigde aanhechting. Als deze verder groeien in de achillespees, raakt de pees nog meer beschadigd. Ook kan een slijmbeursontsteking in de hiel ontstaan.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld op basis van de klachten en het klinisch onderzoek. Meestal is de diagnose zeer duidelijk door het verhaal en het onderzoek en kan een behandeling worden ingesteld zonder verdere onderzoeken zoals een echografie.
Behandeling
Er bestaan diverse oefeningen en goedgekeurde oefenprotocollen die kunnen bijdragen aan het herstel van de achillespees. In de basis moeten alle soorten oefeningen ervoor zorgen dat de cellen in de achillespees gestimuleerd worden om nieuw, gezond weefsel te produceren. Welke oefeningen het meest geschikt zijn, is afhankelijk van de exacte locatie van de klacht en of één of twee zijden zijn aangedaan. Behalve specifieke oefeningen voor de achillespees, blijkt in de praktijk dat oefeningen die de gehele bewegingsketen optimaliseren ook bijdragen aan het herstel van de achillespees.
Uitvoeren van rekoefeningen van het voet peesblad en de achillespees, zijn zeer nuttig om de pees terug meer elastisch te maken. Ze zullen dan ook vaak de klachten verminderen. Door het dragen van een nachtspalk ga je ook ’s nachts een stretch op het peesblad van de voet houden. Zo voorkom je de ochtendpijn en help je de pees soepel te krijgen. Indien de stand van de voet bijdraagt aan de achillespeesklachten kunnen er zooltjes aangemeten worden.
Excentrische oefentherapie:
Bij een excentrische contractie ondergaat de spierpeeseenheid een actieve verlenging wanneer een belasting wordt opgelegd. Dit is tegengesteld aan een concentrische contractie, waarbij de spierpeeseenheid verkort. Excentrisch trainen zou effectief zijn in de revalidatie van peesletsels. Het leidt tot een vermindering van de pijn, een toename van de kracht en een volledig herstel tot het vorig activiteitenniveau.
Voorbeeldoefening
Een oefening zou kunnen zijn dat je met de voorvoeten op een verhoging staat en dan je aangedane voet omlaag laat zakken (excentrisch) tot maximale verlenging van de kuitspier. Tijdens de concentrische oefenfase, waarbij terug wordt gekeerd naar de startpositie, duw je je met de gezonde zijde omhoog.
Oefeningen dienen gedurende 12 weken één- tot tweemaal daags uitgevoerd te worden. Soms is er aan het begin van de behandeling kortdurend toename van de pijn, maar dit is geen reden om met de oefeningen te stoppen. Wanneer de oefeningen uitgevoerd kunnen worden zonder dat er nadien een toename van pijn wordt waargenomen, kan de oefenbelasting met 20 % van het lichaamsgewicht verhoogd worden.