Hernia
Uitstralende pijn naar het been
Hernia
Hernia betekent letterlijk ‘breuk’ of ‘uitpuiling’. Het is een veel voorkomende aandoening, vooral bij mensen met een instabiele rug of bij mensen die de rug verkeerd belasten.
Oorzaken
Om te kunnen begrijpen wat een hernia is, moet je eerst iets weten over de opbouw van jouw wervelkolom. De wervelkolom bestaat uit wervels en tussenwervelschijven, die bij elkaar gehouden worden door banden, spieren en pezen. Er kan een uitstulping van een tussenwervelschijf ontstaan, wat een hernia wordt genoemd. Een hernia kan op een zenuwbaan drukken wat pijn in de rug en een uitstralende pijn in het been kan veroorzaken.
Als je door de rug gaat, ontstaan er scheurtjes in de tussenwervelschijf. Meestal gaat het om kleine scheurtjes, maar als je héél veel pech hebt, kan de wand ook in één keer doorscheuren en dan spreken we van een hernia, wat ‘breuk’ betekent. Daarbij kan dan het binnenste van de tussenwervelschijf, de kern (nucleus), naar buiten komen. Hoewel een hernia nuclei pulposi (HNP) op elk niveau van de wervelkolom kan voorkomen, zijn de niveaus L4-L5 en L5-S1 (90%) het vaakst aangedaan.
Het ontstaan van een discushernia is in de meeste gevallen een traag evolutief slijtageproces door overbelasting van de tussenwervelschijf. We noemen dit een chronische hernia. Bij ongeveer de helft van de mensen boven de 50 jaar is dit de oorzaak. Meestal geeft een hernia geen klachten. Het hoort bij het verouderingsproces.
De volgende factoren versnellen het verouderingsproces van de tussenwervelschijf:
• overgewicht
• zwaar lichamelijk werk
• stress
• roken/slechte voeding
• lang zitten
Door dit verouderingsproces verliest de tussenwervelschijf zijn sterkte en vitaliteit. De eigenlijke hernia kan dan plots ontstaan door een verkeerde beweging of tijdens het heffen van een zwaar voorwerp. Naast een verkeerde leefstijl kan erfelijke aanleg een rol spelen, wat kan verklaren waarom bepaalde families veel meer getroffen zijn dan andere families of waarom bij bepaalde families discushernia’s op veel vroegere leeftijd voorkomen.
Een acute hernia komt vaak voor bij mensen tussen de 25 en 50 jaar. De acute hernia geeft ernstige klachten. Men voelt een onmiddellijke, scherpe en uitstralende pijn naar de benen. Dit gaat vaak gepaard met spierkrampen en/of lokale rugpijn.
Symptomen
Herkenbare symptomen bij rughernia zijn:
Uitstralende pijn naar het been
Over het algemeen bestaan de klachten uit uitstralende pijn in het been, vaak tot voorbij de knie. De pijn wordt erger bij belasten en door hoesten, niezen of persen.
Proef van Lasègue
De pijn wordt erger als er aan de zenuw wordt getrokken. Je kunt dit testen door op je rug te gaan liggen en dan gestrekt je pijnlijke been op te tillen.
Rugpijn
Sommige mensen met een hernia hebben last van rugpijn, maar niet iedereen met een hernia heeft last van rugpijn. Meestal staat de uitstralende (been)pijn op de voorgrond.
Verminderd gevoel en/of minder kracht in het been
Een hernia kan ook een verminderd of veranderd gevoel veroorzaken, vaak gecombineerd met verminderde kracht in het been. Bij ernstig krachtverlies kan er ook sprake zijn van een ‘klapvoet’.
Doof gevoel op de billen
Soms is er sprake van een doof gevoel op de billen, het ‘rijbroekgebied’. Hierbij kan het urineren of de stoelgang veranderen; dit kan vertraagd urineren of een vertraagde stoelgang zijn, of juist ongewild verlies van urine of ontlasting. Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstige beknelling en dit moet direct onderzocht worden. Dit is de enige indicatie voor een spoedoperatie. Gelukkig komt deze situatie niet vaak voor.
Diagnose
De diagnose hernia kan alleen met zekerheid worden vastgesteld door een MRI. Op een röntgenfoto kan een hernia niet worden herkend, maar wel gekeken worden naar de stand en vorm van de botten. Vervolgens kan vaak via een CT scan of MRI scan worden bepaald of de klachten worden veroorzaakt door een hernia. Aan de hand van bepaalde symptomen kan een specialist zoals een fysiotherapeut een hernia al met enige zekerheid vaststellen. Het heeft in eerste instantie geen zin om een röntgenfoto of MRI te maken aangezien bij 3 van 4 mensen de herniaklachten vanzelf binnen 12 weken overgaan.
Behandeling
Bewegen is goed voor het herstel bij een hernia. Probeer daarom zoveel mogelijk te blijven bewegen en door te gaan met je dagelijkse activiteiten, ook met het werk als het kan. Vermijd houdingen en bewegingen die veel pijn doen. 75 procent van alle hernia’s gaan met voldoende rust of fysiotherapie weer over. Als je door hebt dat je bij een bepaalde beweging pijnklachten krijgt, probeer deze beweging dan zoveel mogelijk te vermijden.